ویروس M-pox چیست و چه علائمی دارد؟
ویروس M-pox (که قبلاً به عنوان Monkeypox یا آبله میمون شناخته میشد) یک بیماری ویروسی نادر است که توسط ویروس آبله میمون ایجاد میشود. این ویروس به خانواده Poxviridae (ویروسهای آبله) تعلق دارد و عمدتاً در نواحی مرکزی و غرب آفریقا شیوع دارد. این بیماری از طریق تماس نزدیک با حیوانات آلوده یا انسانها منتقل میشود و علائم مشابهی با آبله (smallpox) دارد، اما به طور کلی شدت کمتری دارد. در ادامه، به شرح کامل این بیماری میپردازیم:
۱. مبدأ و تاریخچه ویروس M-pox
ویروس M-pox نخستین بار در سال ۱۹۵۸ در دو دسته از میمونهای تحقیقاتی کشف شد که در دانمارک نگهداری میشدند، از این رو به آن Monkeypox گفته شد. اولین موارد انسانی این بیماری در سال ۱۹۷۰ در جمهوری دموکراتیک کنگو (Zaire سابق) مشاهده شد.
۲. انتقال ویروس
ویروس M-pox به روشهای مختلفی منتقل میشود:
• تماس مستقیم: تماس با ضایعات پوستی، مایعات بدن، قطرات تنفسی یا زخمهای موجود در دهان یا بینی فرد آلوده.
• انتقال از حیوان به انسان: از طریق نیش یا خراش حیوانات آلوده، مصرف گوشت حیوان آلوده به صورت کامل پخته نشده، یا تماس با مایعات بدن و ترشحات حیوانات آلوده مانند میمونها و جوندگان.
• انتقال انسان به انسان: از طریق تماس نزدیک، به ویژه در طول مدت شیوع ویروس.
۳. علائم بالینی M-pox
علائم ویروس M-pox به طور معمول بین ۷ تا ۱۴ روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس ظاهر میشوند. علائم این بیماری شامل:
• تب (معمولاً یکی از اولین علائم)
• سردرد شدید
• درد عضلانی
• کمردرد
• تورم غدد لنفاوی (که آبله میمون را از آبله و سایر بیماریهای مشابه متمایز میکند)
• خستگی
• بثورات پوستی (که معمولاً ۱ تا ۳ روز پس از تب ظاهر میشود و به صورت جوشهای برجسته یا تاولهای پر از مایع شروع شده و سپس به زخمهای خشکشده تبدیل میشوند.)
بثورات ابتدا در صورت ظاهر میشوند و سپس به سایر نقاط بدن مانند دستها و پاها گسترش مییابند.
۴. دوره بیماری
دوره بیماری به طور معمول بین ۲ تا ۴ هفته است. بیشتر بیماران بدون نیاز به درمان خاصی بهبود مییابند، اما در موارد نادر میتواند به عوارض جدی منجر شود.
۵. تشخیص
تشخیص M-pox بر اساس بررسی بالینی و تأیید از طریق آزمایشهای آزمایشگاهی انجام میشود:
• PCR (آزمون واکنش زنجیرهای پلیمراز): شایعترین روش تشخیصی است که با استفاده از نمونههای گرفتهشده از بثورات انجام میشود.
• سرولوژی: این روش شامل اندازهگیری پادتنها در خون است که میتواند اطلاعاتی درباره مواجهه قبلی با ویروس بدهد.
• کشت ویروس: با وجود اینکه کمتر استفاده میشود، همچنان یکی از روشهای تشخیص قطعی ویروس است.
۶. درمان
هیچ درمان خاصی برای M-pox وجود ندارد. بیشتر درمانها شامل مراقبتهای حمایتی هستند که شامل موارد زیر است:
• کنترل تب
• مایعات کافی برای پیشگیری از کمآبی بدن
• درمان ثانویه برای جلوگیری از عفونتهای باکتریایی در ضایعات پوستی
داروی ضد ویروس Tecovirimat (TPOXX) اخیراً برای درمان موارد شدید یا خاص در برخی کشورها تأیید شده است.
۷. پیشگیری
پیشگیری از M-pox شامل رعایت اقدامات بهداشتی و پیشگیرانه است:
• اجتناب از تماس با حیوانات وحشی به ویژه جوندگان و میمونها در مناطق پرخطر
• استفاده از وسایل حفاظت شخصی در تماس با بیماران
• واکسن ACAM2000 و JYNNEOS که برای پیشگیری از آبله (smallpox) طراحی شده بودند، در برابر M-pox نیز موثر هستند.
۸. میزان مرگ و میر
میزان مرگ و میر ناشی از M-pox در جمعیتهای مختلف متفاوت است و بسته به نوع ویروس میتواند بین ۱ تا ۱۰ درصد باشد. نوع ویروسی که در غرب آفریقا شایع است، معمولاً کمتر کشنده است.
۹. شیوع جهانی (Global Outbreaks)
در سال ۲۰۲۲، شیوعهای غیرمنتظرهای از M-pox در چندین کشور جهان، از جمله مناطقی خارج از آفریقا، مشاهده شد. این وضعیت به یکی از موضوعات مهم بهداشت عمومی تبدیل شد و سازمانهای بهداشتی اقدامات لازم برای مهار آن را آغاز کردند.
۱۰. اطلاعات بیشتر
برای اطلاعات بیشتر و بهروزتر، مراجعه به منابعی مثل سازمان بهداشت جهانی (WHO) و مراکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای آمریکا (CDC) میتواند مفید باشد.