انسولین و مواردی که شاید نمی دانستید
انسولین چیست؟
انسولین هورمونی است که توسط سلول‌های بتا در جزیره لانگرهانز پانکراس ترشح می‌شود. انسولین وظیفه کاهش سطح گلوکز در خون را دارد. این هورمون با ورود به سلول‌ها، گلوکز را به داخل سلولات هدایت می‌کند تا از آن به عنوان منبع انرژی استفاده شود و سطح قند در خون کاهش یابد. در نتیجه، انسولین برای کنترل قند خون در بیماران دیابتی نقش مهمی ایفا می‌کند.
انواع انسولین
انواع انسولین‌های مختلفی برای درمان دیابت وجود دارد، که هر یک با توجه به سرعت شروع اثر، مدت زمان اثر، و نحوه عملکردشان تفاوت دارند. برخی از انواع انسولین‌ها عبارتند از:
1. انسولین سریع عمل: مانند انسولین لیسپرو (Lispro)، انسولین آسپارت (Aspart) و انسولین گلولیزین (Glulisine)
2. انسولین متوسط عمل: مانند انسولین ایزوفان (Isophane) و انسولین لنت (Lente)
3. انسولین طولانی عمل: مانند انسولین گلارژین (Glargine) و انسولین دتمیر (Detemir)
هر نوع انسولین دارای خصوصیات منحصر به فردی است که بسته به نیاز بیماران دیابتی توسط پزشکان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
برند های موجود برای انسولین
برندهای مختلفی برای تولید انسولین وجود دارند. در زیر لیستی از برندهای شناخته شده‌ی انسولین قرار داده شده است:
– نوووا (Novo Nordisk)
– الیلی لیلی (Eli Lilly)
– سنوفی (Sanofi)
– جنتیکو (Genentech)
– آبوت (Abbott)
– بریستول-مایرز اسکویب (Bristol-Myers Squibb)
– فایزر (Pfizer)
در هر صورت، این به پزشک شما بستگی دارد که کدام برند انسولین را برای شما تجویز می کند.
چرا قند خون با انسولین تنظیم نمی شود؟
در بیماران دیابتی، گیرنده های انسولین در سلول ها به درستی کار نمی کنند و به همین خاطر، قند خون آنها افزایش می یابد. اگر هورمون انسولین درست عمل نکند، بدن نمی تواند گلوکز (قند) را به داخل سلول ها حمل کند و سطح قند خون بالا می رود.
بعضی اوقات، علت اینکه قند خون با انسولین پایین نمی آید، عدم دقت در دوز انسولین یا نوع انسولین استفاده شده است. همچنین، مصرف بیش از حد کربوهیدرات، بیماری های دیگر، استفاده از داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها و شرایطی مانند استرس نیز می‌تواند باعث افزایش سطح قند خون شود.
در هر صورت، بهتر است با پزشک خود در مورد دلایل عدم کنترل سطح قند خون با انسولین پایین صحبت کنید تا منشأ مشکل شناسایی شود و برنامه درمانی مناسب اعمال گردد.
انسولین و بارداری
در طول بارداری، سطح قند خون در بعضی از زنان افزایش می‌یابد که ممکن است باعث شناخته شدن دیابت بارداری یا افزایش نیاز به انسولین شود. دیابت بارداری یک شرایط پیش فرض جدی است که نیاز به کنترل خوب دارد تا به همه عواقب آن روی بیاید.
بسته به سطح قند خون و شرایط مربوط به هر بیمار، ممکن است ضروری باشد که برای کنترل قند خون در دوران بارداری از انسولین استفاده شود. در این موارد، باید دقیقاً همان نوع و دوز انسولینی که پزشک تجویز کرده است مصرف شود.
اما در هر صورت، برای بیماران بارداری بهتر است که با پزشک خود مشورت کنند تا برنامه درمانی بهتری برای کنترل قند خون در طول دوران بارداری تدوین شود.
چه زمانی باید انسولین تزریق کرد؟
نیاز به انسولین در بیمارانی است که دچار دیابت ملتحظ شده‌اند. در این بیماران، سلول‌های بتا پانکراس که وظیفه ترشح انسولین را دارند، به طور قابل توجهی خراب شده یا از کارافتاده هستند و انسولین به صورت طبیعی ترشح نمی‌شود.
نیاز به انسولین در بیماران دیابتی با سطح قند خون بالا و نامنظم که با رژیم غذایی، ورزش و داروهای خوراکی (مثل قرص های قند کننده) کنترل نمی شود، حس می‌شود. همچنین، برخی بیماران با دیابت نوع 2 وابستگی به انسولین در دوره‌هایی از بیماری خود تجربه می‌کنند که علائم دیابت شدید تر می‌شوند و با رژیم غذایی، ورزش و داروهای خوراکی قابل کنترل نیستند.
بیماران دیابتی نوع 1 همواره به انسولین وابسته هستند و باید روزانه چندین بار از انسولین استفاده کنند. بیماران دیابتی نوع 2 ممکن است با استفاده از رژیم غذایی، ورزش و داروهای خوراکی تحت کنترل باشند، اما در برخی موارد نیاز به انسولین نیز حس می‌شود.
در هر صورت، مصرف انسولین باید توسط پزشک شما بر اساس نوع دیابت، عوارض جانبی، و سطح قند خون شما تجویز شود.
مصرف انسولین در کودکان
مصرف انسولین در کودکان نیز به همان دلایلی است که در بزرگسالان استفاده می‌شود. کودکان با دیابت نوع 1 نیاز به انسولین دارند زیرا سلول‌های بتا پانکراس آنها انسولین تولید نمی‌کنند.
بیشتر کودکان دیابتی عموماً با رژیم غذایی، ورزش و کنترل قند خون با قرص‌های خوراکی (مثل قرص‌های قندکن) کنترل شده و به انسولین نیاز ندارند. اما در برخی موارد، مثلاً اگر کودکان دچار عوارض جانبی از داروهای خوراکی شوند، نیاز به استفاده از انسولین حس می شود.
استفاده از انسولین در کودکان می‌تواند از طریق القای رشد پایدار و بهبود عملکرد اطلاعات مغزی و رفتاری ، کنترل قند خون بهتر و کاهش خطر عوارض بلند مدت از قبیل درمان سرخرگی و آسیب عصبی به دست آید.
برای کودکان با دیابت نوع 1، نوع و دوز انسولین توسط پزشک شما تعیین می‌شود. همچنین، باید با پزشک خود مشورت کنید که چگونه قرص های قندکن را در موارد اضطراری مثل بیماری، استرس و فعالیت جسمانی بالا، مصرف کنید.
انسولین چه عوارضی دارد؟
استفاده از انسولین می‌تواند با عوارض جانبی کوچک و یا جدی همراه باشد. در زیر، برخی از عوارض شایع مصرف انسولین ذکر شده است:
– افزایش وزن: مصرف انسولین ممکن است باعث افزایش وزن شود.
– تغییرات در سطح قند خون: انسولین به منظور کاهش سطح قند خون بکار می‌رود، اما در صورتی که از دوز نامناسب استفاده شود می‌تواند باعث افزایش قند خون شود.
– هیپوگلیسمی: این عارضه به دلیل کاهش سطح قند خون به زیر حد مطلوب و رفتاری مانند لرزش، عرق سرد، خستگی و تاری دید همراه باشد.
– التهاب و سفتی در محل تزریق: افرادی که برای رسیدن به انسولین از تزریق استفاده می‌کنند ممکن است التهاب و سفتی در محل تزریق را تجربه کنند.
– آلرژی: بعضی از افراد ممکن است به انسولین حساسیت داشته باشند و علائمی مانند خارش، قرمزی، ورم و تنگی نفس را تجربه کنند.
همچنین، در صورت استفاده از دوز انسولین بالا، ممکن است عوارض جانبی شدیدتری مانند کمردرد، تشنج، کمبود پتاسیم، یبوست و درد شکم رخ دهد.
مصرف انسولین زیر نظر پزشک و با رعایت دقیق دستورات بیمار، می‌تواند خطرات عوارض جانبی را کاهش دهد. در هر صورت، در صورت تجربه علائم غیرمعمول همچون سرگیجه، دیسپنه (دشواری در تنفس) و تغییر در رفتار، باید سریعاً به پزشک خود مراجعه کنید.
در انتها و برای جمع بندی شما باید آزمایشات دوره ای خود را انجام دهید تا اگر با مشکل دیابت مواجه بودید، دکتر بتواند برای آن داروی مناسب تجویز کند. شما میتوانید آزمایشات خود را در آزمایشگاه تشخیص طبی نگین یا درخواست نمونه گیری خون در منزل داشته باشید تا آزمایش شما انجام شود و نتیجه دقیق آن در اختیار شما قرار گیرد.
